Ergenlik dönemi, çocukların fiziksel, duygusal ve zihinsel olarak hızlı bir şekilde değiştiği, aynı zamanda kimliklerini keşfetmeye çalıştığı bir süreçtir. Bu dönemde ruh sağlığı, özellikle ailelerin ilgisini çeken önemli bir konu haline gelir. Ergenlik, bireylerin duygusal ve psikolojik olarak zorlu bir döneme girmesiyle birlikte, ailelerin bu süreçte nasıl bir destek sunabileceği büyük önem taşır. Peki, aileler ergenlerin ruh sağlığını nasıl koruyabilir ve destek olabilir?
Ergenlik Dönemi ve Ruh Sağlığı
Ergenlik dönemi, yalnızca fiziksel değişimlerin yaşandığı bir süreç değildir. Gençler, kendilerini ifade etme, kimliklerini bulma, bağımsızlıklarını kazanma gibi önemli gelişimsel aşamalardan geçerler. Ancak, bu dönemde yaşanan değişiklikler, ruhsal problemleri de beraberinde getirebilir. Depresyon, anksiyete, stres ve sosyal kaygı gibi psikolojik zorluklar, ergenlerin ruh sağlığını tehdit edebilir. Bu dönemde ruh sağlığını olumsuz etkileyen bir diğer faktör de sosyal medya ve çevresel baskılardır. Ergenler, arkadaş gruplarının etkisi ve toplumun belirlediği güzellik, başarı ve popülerlik standartlarına uyum sağlamakta zorlanabilirler.
Ailelerin Ergenlere Destek Olma Yolları
1. Açık ve Dürüst İletişim Kurmak
Ergenlik dönemindeki gençler, kendi dünyalarını kurmaya çalışırken bazen ailelerinden uzaklaşabilirler. Ancak, bu dönemde en önemli şey ailelerin çocuklarıyla açık ve dürüst bir iletişim kurmasıdır. Gençlerin duygusal ihtiyaçlarını anlamak, onlara güven duygusu aşılamak için ebeveynler, onları yargılamadan dinlemeli ve fikirlerine saygı göstermelidir. Bir ergenin düşüncelerini ve duygularını paylaşması, onlara değer verildiğini hissettirebilir ve bu da ruh sağlığı üzerinde olumlu bir etki yapar.
2. Empati Göstermek
Ergenler, kendilerini sıklıkla yalnız hissedebilir veya dünyayla uyumsuz hissedebilirler. Aileler, bu tür duygusal karmaşalarla başa çıkmalarına yardımcı olmak için empati göstererek destek olmalıdır. Onların duygusal dünyasına girebilmek, sıkıntılarının kaynağını daha iyi anlamak için ebeveynlerin sabırlı olması gerekir. “Senin yerine ben olsam ne hissederdim?” diyerek, ergenin yaşadığı zorlukları anlamaya çalışmak, onların kendilerini ifade etmelerine olanak tanıyacaktır.
3. Destekleyici Bir Ortam Yaratmak
Ergenler, evde güvende hissettikleri bir ortamda daha sağlıklı bir şekilde gelişebilirler. Ailelerin, ergenlerin duygusal ihtiyaçlarına duyarlı olmaları, evde güvenli ve destekleyici bir atmosfer oluşturmak, ergenin ruh sağlığına katkı sağlar. Örneğin, aile içinde olumlu ve yapıcı bir dil kullanmak, sürekli eleştiriden kaçınmak, gençlerin kendilerini ifade etmelerine yardımcı olur. Aynı zamanda, evde sağlıklı alışkanlıklar ve aktiviteler teşvik edilmelidir.
4. Profesyonel Yardım Almaya Teşvik Etmek
Eğer bir ergen, ruhsal olarak ciddi zorluklar yaşıyorsa (depresyon, anksiyete gibi), ailelerin profesyonel bir destek araması gerekebilir. Ergenlerin psikolojik danışmanlık ve terapiden fayda sağlayabilecekleri unutulmamalıdır. Aileler, gençlerin terapiye gitmeye istekli olmalarını sağlamalı ve bu süreçte onları cesaretlendirmelidir. Uzman bir psikolog ya da psikiyatrist, gençlerin ruhsal iyileşme sürecinde önemli bir rol oynar.
5. Sağlıklı Teknoloji Kullanımını Teşvik Etmek
Teknoloji ve sosyal medya, ergenlerin yaşamında önemli bir yer tutar. Ancak, aşırı sosyal medya kullanımı ve çevrimiçi baskılar, ergenlerin ruh sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir. Aileler, gençlerin sosyal medyayı sağlıklı bir şekilde kullanmalarını teşvik etmelidir. Ayrıca, ekran başında geçirilen süreyi sınırlamak ve gerçek hayatta sosyal bağlantılar kurmalarını sağlamak, ergenlerin ruh sağlığını iyileştirebilir.
6. Fiziksel Aktiviteyi Desteklemek
Egzersiz, ergenlerin ruh sağlığı üzerinde olumlu etkiler yaratabilir. Fiziksel aktivite, stresin azalmasına, endorfinlerin artmasına ve genel ruh halinin iyileşmesine yardımcı olur. Aileler, gençlerini spor yapmaya ya da dışarıda vakit geçirmeye teşvik etmelidir. Birlikte yürüyüşe çıkmak ya da spor aktivitelerine katılmak, aile ile ergen arasında güçlü bir bağ kurmaya da yardımcı olabilir.
Ergenlik Döneminde Ruh Sağlığı Sorunlarını Fark Etmek
Ergenlik döneminde ruh sağlığı sorunlarının belirtisi genellikle davranışsal değişiklikler, aşırı duygusal dalgalanmalar, sosyal izolasyon ve okul başarısındaki düşüşler olabilir. Ailelerin, bu tür değişiklikleri fark etmeleri ve zamanında müdahale etmeleri oldukça önemlidir. Ergenlerin ruh sağlığı ile ilgili herhangi bir endişe duyulursa, profesyonel yardım almak en doğru adım olacaktır.
Sonuç
Ergenlik dönemi, gençlerin hayatında zorlu ve karmaşık bir süreçtir. Ailelerin, ergenlerin ruh sağlığını desteklemek için açık iletişim, empati, profesyonel yardım ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları konusunda bilinçli olmaları gerekmektedir. Bu süreçte ailelerin gösterdiği destek, ergenlerin sağlıklı bir şekilde gelişmelerine ve duygusal zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olacaktır. Unutulmamalıdır ki, ergenlerin ruh sağlığı sadece bireysel bir mesele değil, ailelerin de bu sürece dahil olduğu toplumsal bir konudur.
Uzman Klinik Psikolog Mehmet Berkay Ülker
